Regionalna komisija za povraćaj imovine nedavno je dozvolila da se hotel Plaža u Zelenici, prvi turistički hotel u Crnoj Gori, odnosno, južnom Jadranu, djelimično vrati porodici Mađar. Presuda još nije pravosnažna. Hotel je sagrađen 1902. godine, bio je u vlasništvu porodice Mađar, a nacionalizovan je 1948. godine. Opština Herceg Novi je 1960. je predala hotel Opštini Centar Sarajevo i od tada je radio kao Dječije odmaralište. Presudom Vrhovnog suda 2018. godine hotel „Plaža Zelenika“ pripao je opštini Centar Sarajevo ali je odbijena uknjižba kroz upravne sporove i žalbe.
Punomoćnik našeg sugrađanina i počasnog konzula Mađarske u Crnoj Gori Ćabe Mađara, advokat Dragan Lepetić, u emisiji Novsko jutro, podsjetio je kako je tekao postupak restitucije:
– Nedavno je došlo rješenje Regionalne komisije za restituciju iz Bara, kojim je dozvoljen povraćaj imovine, i to djelimično, ne odnosi se na čitavu parcelu, nije za neke pokretne stvari. Moramo sačekati pravosnažnost presude. Na nivou teorijske ravni, postupak je počeo 2004. godine, po zakonu oduzetih imovinskih prava i obeštećenju. Dok je postupak vodila tadašnja prvostepena opštinska komisija za restituciju i obeštećenje, dva puta je presuđivala, dozvoljavala povraćaj imovine, a Ministarstvo finansija je svaki put ukidalo tu odluku. Do formiranja nove Regionalne komisije u Baru došlo je 2007. godine, ona je preuzela sve predmete o restituciji i obeštećenju. Prošle su godine a sve što je radio prvostepeni organ je ukinuto. Ukinuto je i po presudama Upravnog suda i po rješenju ministarstva finansija i došlo je do promjene drugostepene nadležnosti. Sistem je promijenjen zbog promjene vlade i tu nije bilo kontinuiteta. U Crnoj Gori i svim državama bivše Jugoslavije ta restitucija je, uglavnom, imala politički karakter, uoči izbora donosili su te zakoni o restituciji, a rezultati su vrlo mali i dan danas ostali su neriješeni. Paralelno sa postupkom restitucije išla je tužba opštine Centar Sarajevo protiv države Crne Gore, tzv. inidikaciona tužba. Taj spor je opština Centar izgubila u svim stepenima, međutim, Vrhovni sud je preinačio tu presudu, u korist opštine Centar Sarajevo, podsjeća Lepetić.
Porodica Ćaba Mađara je imala svojstvo umješača na strani države Crne Gore.
– Radi se o imovini koja je nacionalizovana poslije Drugog svjetskog rata, jer je taj hotel bio proglašen za dobro opšteg nacionalnog interesa pored ostalih nekretnina u CG. Opština HN i tadašnji narodni odbor 1960. godine, prenijela su ta prava na Opštinu Centar Sarajevo. Taj ugovor je bio dosta manjkav. Na kraju Vrhovni sud je preinačio odluku presudu u korist Centar Sarajevo.
Došlo je do odbijanje uknjižbe kroz upravne sporove i žalbe, prošlo je četiri pet, godina zato što je presuda Vrhovnog suda glasila na predaju. Bila je reindikaciona tužba radi predaje individualne određene stvari, ali nije je bila publicijanska ili paulijanska gdje se utvrđivala čista svojina. Ja sam u tom sporu uspio, odbijena je uknjižba Opštine Centar Sarajevo i porodica Ćabe Mađara uspjela u tome. Ćaba nije jedini bivši vlasnik, tu su njegova sestra i brat, koje zastupa moj kolega Relja Knežević advokat iz Podgorice. Uglavnom je vraćena restitucijom sada u prvom stepenu, napominje Lepetić.
Podsjećamo, da je Lepetić ranije prokomentarisao da opština Centar Sarajevo nema pravo da potražuje ni imovinu, ni novac jer sa Opštinom Herceg Novi je imala samo Ugovor o korišćenju. Naprosto, državna imovina se nije mogla tada prenijeti, zato je i država Crna Gora uknjižena kao vlasnik – kazao je nedavno Mađar navodeći da je poslednja instanca sud u Strazburu.
Hotel Plaža u Zelenici sagrađen je 1902. godine, po projektu dr Antala Mađara, penzionisanog konjičkog oficira, porijeklom iz Budimpešte. Po savjetu ljekara u ovaj kraj je došao iz zdravstvenih razloga, ali kako su mu često stizale posjete iz Mađarske, odlučio je da dogradi svoju privatnu vilu u pansion i time otpočeo do tada, u ovom kraju novu djelatnost – turizam. Hotel je imao 30 soba sa 60 kreveta, kuhinju, veliku svečanu salu, sve što jedan savremeni hotel treba.
