Naučna elita u Herceg Novom okupiće se i ove godine na Konferenciji YUCOMAT , za koju se organizatori uveliko pripremaju. Ove konferencije od 1995. godine značajno su valorizovale kongresni turizam u našem gradu i državi, s obzirom da se krajem avgusta, tradicionalno okupljaju najveća naučna imena iz svijeta nanomaterijala, bez kojih ne bi bilo ni savremenih dostignuća u nuklearnim, kosmičkim tehnologijama, astro-fizici, medicini, informacionom sektoru i svim drugim oblastima i programima, koji doživljavaju revolucionarni preobražaj. Te naučne konferencije su počele davne 1969. godine u nekadašnjem Nuklear centru u Herceg Novom. Od početka je prisutan prof. dr Dragan Uskoković predsjednik Društva za istraživanje materijala Srbije,kao organizator ovog naučnog skupa. Ove godine je na redu 23. YUCOMAT 2022.
Herceg Novi je tako postao dio svjetskog brendiranog naučnog proizvoda, smatra prof. Univerziteta u Beogradu dr Dragan Uskoković. On je u emisiji „Minuti za nauku“ kazao da je prošla konferencija bila teža nego ikada, zbog aktuelne epidemiološke situacije. Mnogi su pomjerili svoj dolazak, zbog čega očekuju da će u ovoj godini ovaj naučni skup biti organizovan na najvišem nivou:
– Počeli smo odmah nakon završetka YUCOMAT-a u septembru sa pripremama i već sada imamo spisak izuzetnih naučnika, koji su spremni da dođu na kongres. Imamo već sada 24 plenarna predavača, koji su potvrdili dolazak, od kojih su tri dobitnika Nobelove nagrade i četvoricu najuspješnijih u svijetu u oblasti nanotehnologija, naveo je dr Uskoković. Dolazak su najavili hemičar Stenli Vitingem (Stenli Vitingem) , koji je dobio Nobelovu nagradu za hemiju, za litijumsko – jonske baterije za 2019. godinu, Andre Gejm dobitnik Nobelove nagrade za fiziku, Frejzer Stodart ( Fraser Stoddart) dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 2016. godine. Od najuspješnijih su trojica naučnika, koji do sada nisu bili u Herceg Novom. Dolazak je potvrdio najcitiraniji naučnik u svjetskim okvirima Mišel Grefel iz Lozane i još trojica najuspješnijih naučnika u ovoj oblasti u 2021. godini. To su Zong Ling Van (Zhong Lin Wang) i Juri Gogoci (Yuri Gogotsi) , koji je učestvovao ove godine na konferenciji i dobitnik godišnje nagrade Društva i predsjednik Međunarodnog programskog komiteta. Treći je Ji Cu In (Yi Cui) sa Stenford Univerziteta (Stanford University). Na spisku učesnika još 17 izuzetno uspješnih naučnika. Sve bi trebalo da bude vrhunski događaj za mnogo veće gradove, ne samo za Herceg Novi, objasnio je dr Uskoković.
Dodao je da je riječ je o istraživanju novih materijala, okosnici tehnološkog napretka današnjice i sve što se radi mora da se na neki način materijalizuje, tu nema nikakvih ograničenja. Znanja se koriste i u oblasti zaštite životne sredine, za elektroniku, elektro-hemiju, baterije, za oblast medicine…
– Kada bi se izuzela sva ta znanja, koja su tehnološki implementirana u proizvode, onda bi se vratili stotinu godina unazad, ocijenio je dr Uskoković.
U kontaktu su sa dr Langerom ( Robert Langer) na polju istraživanja vakcine Moderna i drugim.
Na kongresu je profesorica dr Gordana Novaković (proglašena za inovatora Evrope u 2021. godini) predavala o bio-materijalima, vještačkim tkivima. Ona je u Beogradu završila Tehnološko- metalurški fakultet. Radila je sa dr Langerom u Bostonu a sada je na Kolumbija Univerzitetu.
Profesor dr Dragan Usković je autor objavljenog naučnog rada na portalu N : Kako stvoriti naučnu elitu. Navodi iz članka:
– Poput vrhunskih fudbalera, košarkaša, tenisera, šahista i drugih sportista, vrhunski istraživači predstavljaju naučnu elitu i ponos svake istraživačke institucije i zemlje. Publikovati u Science and Nature, imati svjetski cjenjene patente i proizvode, san je svakog mladog čovjeka koji se uputi u svet nauke i visokih tehnologija. Jedna nedavno objavljena Lista visokocitiranih istraživača za 2021. godinu pokrenula je mnoga razmišljanja aktuelna za našu sredinu, a pre svega kako promeniti „maćehinski“ odnos društva prema nauci, kako bi veći broj naših istraživača poneo takav epitet. Za promociju fudbala i pored brojnih afera kojima se ne vidi kraja, izdvojena sredstva od više od milijardu eura samo za otkup prava za televizijski prenos Engleske premijer lige (Telekom 600 miliona eura za 6 godina) i za Nacionalni stadion (420 miliona eura iz budžeta za sljedeće 3 godine) što je mnogo više od petogodišnjeg budžeta za nauku. Kada bi se ta sredstva preusmerila za nauku, kao dodatni stimulans da se napravi sistem izvrsnosti i prepustila timu nezavisnih uspješnih eksperata da to organizuju, ne bi se dugo čekalo na prve mjerljive uspjehe.
Nažalost, i ovo potvrđuje da se od Tesle i Pupina kod nas ništa nije promenilo i ako hoćeš da napraviš ozbiljnu karijeru u nauci, moraš da ovu svoju zemlju napustiš i stigneš do SAD. Rijeke pametnih, uspješnih, vaspitanih mladih ljudi bespovratno napušta zemlju.
Postoje, međutim, i svjetli primjeri, gdje je korišćenje ovog pristupa pomoglo da se naš naučni proizvod „spakuje“ u svjetski prepoznatljiv. U pitanju je YUCOMAT konferencija Društva za istraživanje materijala Srbije, koja se od 1995. godine tradicionalno održava svakog septembra u Herceg Novom i gdje se plenarni predavači posljednjih godina biraju uz pomoć liste visokocitiranih istraživača. Od 250 visokocitiranih istraživača iz oblasti novih materijala i nanotehnologija, u proteklom periodu uz jednog Nobelovca, 19 njih je govorilo, neki čak i više puta, a osam su članovi Međunarodnog savjetodavnog komiteta Konferencije. Podizanje ljestvice uspješnosti plenarnih predavača iz godine u godinu, dovelo je da je već sada za narednu YUCOMAT 2022 konferenciju, Herceg Novi 29. avgust-02. septembar Nobelovca i 13 sa ovogodišnje liste visokocitiranih istraživača, prihvatilo poziv da održe predavanja. Jedan od njih je najuspešniji ( Michael Graetzel) vodeći računa o ukupnim dosadašnjim ostvarenjima, a druga trojica najcitiraniji ove godine (Zhong Lin Wang, Yuri Gogotsi i Yi Cui), sa preko 30. 000 citata u 2021. godini. Treba imati u vidu da oni nisu samo nosioci velikog broja citata već „kreatori ogromnog uticaja svojih ostvarenja svetskoj naučnoj baštini“, koji su obrazovali plejadu mladih naučnika, autori brojnih patenata i proizvoda.Time je YUCOMAT definitivno svrstan u red najuglednijih konferencija iz oblasti novih materijala i nanotehnologija i služi kao primjer, kako se i kod nas može napraviti svjetski „brendiran“ naučni proizvod.
Autor je profesor Univerziteta i Predsjednik Društva za istraživanje materijala Srbije.
