Prema analizama seizmičkog hazarda i prema istorijskim podacima zemljotres jačine 7.8 jedinica Rihterove skale, kakav se dogodio u ponedeljak, 6. februara, na tlu Turske i Sirije i odnio hiljade života, nije vjerovatan u Crnoj Gori, saopštila je „Danu“ Jadranka Mihaljević, načelnica Odsjeka za inženjersku seizmologiju Zavoda za hidrometeorologiju i seizmologiju.
Kako je objasnila, zone najviše izložene prirodnoj opasnosti od zemljotresa najbolje su identifikovane Seizmičkom rejonizacijom Crne Gore.
Mihaljević izdvaja osnovne seizmičke zone na području Crne Gore: južni, primorski region – ulcinjsko-skadarska, budvanska i boko-kotorska zona, sa mogućim maksimalnim intenzitetom u uslovima srednjeg tla od devet stepeni Merkalijeve (MCS) skale; podgoričko-danilovgradsku zonu sa mogućim maksimalnim intenzitetom od osam stepeni MCS skale; središnji dio Crne Gore sa sjevernim regionom – uključujući Nikšić, Kolašin, Žabljak i Pljevlja, okarakterisan je mogućim maksimalnim intenzitetom od sedam stepeni MCS skale i izolovanu seizmogenu zonu Berana – koja može generisati zemljotrese sa maksimalnim intenzitetom od osam stepeni – objašnjava Mihaljević.
Mogućnost za predviđanje zemljotresa je nezahvalan posao, a često i nemoguć.
– Istraživanja prate brojne prirodne pojave koje mogu najaviti pojavu jakih zemljotresa (npr: serija prethodnih zemljotresa, promjene u jonosferi, povećanje koncetracije gasa radona, promjene elektromagnetske aktivnosti i gravitacionih polja, geohemijske promjene i nagle promjene nivoa podzemnih voda i dr). Međutim, i dalje se smatra da je pouzdanost takvih predviđanja mala. Dakle, ovakve pojave se mogu nasumično javljati a da se ne desi zemljotres, ili pak mogu potpuno izostati i u slučaju jakog zemljotresa. Zato se naglašava značaj preventivnih mjera sigurnosti – naglašava Mihaljević.
Nakon katastrofalnog zemljotresa koji je 15. aprila 1979. godine pogodio Crnogorsko primorje (sa intenzitetom devet stepeni Merkalijeve skale) realizovan je obiman seizmološki projekat koji je imao za cilj: utvrđivanje regionalnih seizmoloških karakteristika teritorije Crne Gore i utvrđivanje detaljnih seizmoloških karakteristika teritorija urbanih područja svih opština Crne Gore. Projekat je realizovan uz kompleksna geološka i geofizička istraživanja u periodu od 1980 – 1986. godine. Tim projektom je upozoreno da na primjer u narednih 100 godina, na teritoriji grada Podgorice i okoline treba očekivati zemljotres intenziteta osam stepeni Merkalijeve skale, sa vjerovatnoćom od 63 odsto.
Ovaj način iskazivanja stepena seizmičke opasnosti predstavlja prognozu u takozvanom dugoročnom obliku. Na osnovu karte je očigledno da se seizmička opasnost smanjuje u smjeru i pravcu od primorja ka unutrašnjem dijelu kopna. Crnogorsko primorje i zaleđe okarakterisano je očekivanim intenzitetom od devet stepeni MCS, dok je krajnji sjever – sjeveroistok (između Pljevalja i Bijelog Polja) praktično aseizmičan. Osnovni stepen seizmičkog intenziteta ne izražava lokalne efekte tla pri dejstvu zemljotresa već se odnosi na takozvane uslove čvrste stijene. Seizmički efekti lokalnog tla, kao i efekat nivoa podzemne vode (što je inače veoma značajno u dinamičkim uslovima dejstva zemljotresa), obuhvaćeni su u okviru detaljnih seizmičkih mikrorejonizacija teritorija urbanih prostora za svaku opštinu Crne Gore posebno. Na tim kartama je specifiziran i koeficijent seizmičkog intenziteta koji se koristi za definisanje maksimalnih očekivanih seizmičkih sila pri dejstvu zemljotresa na građevinske objekte.
Godišnje 400 potresa
Seizmička aktivnost nekog regiona može se kvantifikovati i brojem dogođenih zemljotresa u jedinici vremena. Broj registrovanih zemljotresa u Crnoj Gori varira u vrlo širokim granicama, što je inače slučaj i u svjetskim okvirima. Tokom uobičajeno seizmički mirne godine, Seizmološki zavod registruje na teritoriji Crne Gore prosječno oko 400 zemljotresa, sa magnitudama iznad 1.2 jedinice Rihterove skale. Međutim, tokom seizmički aktivnih godina, taj broj može dostići cifru od preko 30.000 (iznad magnitude 1.0).
