Vlada Crne Gore je na 44. sjednici usvojila Informaciju o sprovođenju pilot programa za sprečavanje vršnjačkog nasilja i vandalizma u skolama i školskim dvorištima tokom 2024/25. godine.
Kako je saopšteno, pored Herceg Novog, Program će biti sproveden u Podgorici, Cetinju, Nikšiću, Beranama, Bijelom Polju, Plavu, Gusinju, Rožajama, Budvi i Baru.
Na osnovu evidencije Ministarstva prosvjete, nauke i inovacaja, tokom 2024. godine, zabilježeno je 114 slučajeva raznih oblika vršnjačkog nasilja u školama i školskim dvorištima na teritoriji Crne Gore.
Od ukupnog broja incidenata 61 slučaj odnosio se na vršnjačko nasilje – fizičko, verbalno, sajber nasilje u javno-obrazovnim ustanovama osnovnog obrazovanja dok je 53 incidenta registrovano u javno-obrazovnim ustanovama srednjeg obrazovanja.
Prema istraživanju koje je sprove Zavod za školstvo u 2023 godini, tokom školske 2022/23. godine 17% učenika u školama bilo je izloženo nekom obliku nasilja od strane vrašnjaka i istovremeno označava prosječnu rasprostranjenosti nasilja u svim školama u Crnoj Gori. Nasilje u pojedinim školama rasprostranjeno u procentu 7,5%, a da je u drugim školama četiri puta veće – 27,3%.
Uzorkom su obuhvaćene sve opštine i sve škole u Crnoj Gori i to 7.364 (61,1%) učenika od 6. do 9. razreda osnovne škole, 409 (3,4%) učenika trogodišnje srednje strućne škole, 2.979 (24,8%) učenika četvorogodišnje srednje stručne škole, 1.183 (9,8%) učenika gimnazije, dok 103 učenika (0,8%) nije odgovorilo na pitanje koju školu pohađaju.
Nasilje je najviše rasprostranjeno među učenicima osnovnih škola od 6. do 9. razreda (21,9 %), a zatim među učenicima trogodišnjih srednjih stručnih škola (17,7%).
Nasilje je najmanje rasprostranjeno među učenicima četvorogodišnjih škola, od kojih u srednjim stručnim školama -14,8%, a u gimnazijama – 13,9%.
Učenici žrtve najviše trpe verbalno nasilje (ogovaranje, laži, predstavljanje u negativnom svjetlu, ismijavanje, zadirkivanje, nazivanje pogrdnim imenima i sl) i socijalno nasilje (izbjegavanje, ignorisanje, isključivanje iz kruga prijatelja i sl), tj. upravo one oblike nasilja koje učenici smatraju socijalno prihvatljivim ponašanjem.
Statistika pokazuje da je tokom navedenog perioda, vršnjačko nasilje najviše izraženo u centralnoj regiji, u školama u gradskim sredinama, zatim sjevernoj regiji dok je broj slučajeva raznih oblika vršnjačkog nasilja znatno manji u prigradskim sredinama i primorskoj regiji.
Javno obrazovne ustanove u Crnoj Gori nemaju fizičko obezbjeđenje niti razvijen sistem prevencije vršnjačkog nasilja. Službe zadužene za prevenciju nemaju dovoljno kapaciteta da u kontinuitetu realizuju aktivnosti koje bi se odnosile na adekvatnu prevenciju vršnjačkog nasilja i zaštite školske imovine.
Ministarstvo prosvjete nauke i inovacija je u 2024 godini izradilo smjernice za postupanje u slučajevima vršnjačkog nasilja.
Zabrinjavajući trend rasta vršnjačkog nasilja, zahtijeva dodatne mjere za unapređenje sigurnosti učenika i neophodnost angažovanja lica obučenih za sprečavanje nasilja u školama i školskim dvorištima.
Pilot program treba da unaprijedi zaštitu i sigurnost učenika u javno obrazovnim ustanovama za osnovno i srednje obrazovanje na teritoriji Crne Gore.
Period realizacije je 12 mjeseci, od kojih se 10 odnosi na sprovođenje programskih aktivnosti na terenu, u javno obrazovnim ustanovama. Praćenje programa predstavlja polaznu osnovu za sagledavanje rezultata realizacije.
Na osnovu desetomjesečnog programa će sagledati ishode programa u pogledu unapređenja sigurnosti djece u osnovnim i srednjoškolskim obrazovnim ustanovama i prevenciju vršnjačkog nasilja.
Budžet za finansiranje programa procijenjen je na iznos od 341.000eura za angažovanje 45 obučenih za sprečavanje vršnjačkog nasilja i vandalizma u školama.
