Kroz Projekat ERI-Heath, „Javnozdravstvena spremnost za epidemije i vanredne situacije koje prelaze granice država“ koji Institut za javno zdravlje Crne Gore sprovodi sa partnerima izvršeno je uzorkovanje komaraca na teritriji Crne Gore tokom juna, jula, septembra i oktobra 2021.godine. Rezultati ispitivanja pokazali su da niti u jednom od dostavljenih uzoraka komaraca nije utvrđeno prisustvo virusa Zapadnog Nila, Usutu virusa, Dengue groznice, Čikingunja virusa, niti virusa Groznice doline Rifta.
Globalne klimatske promjene najveći uticaj imaju na vektorske zarazne bolesti – bolesti koje prenose i šire drugi organizmi (vektori) – najčešće komarci, krpelji i razne vrste zglavkara, zato što broj, aktivnost i rasprostranjenost vektora direktno zavisi od spoljašnje temperature i klimatskih faktora, tako da mnoge vektorske bolesti više nisu tipične i ograničene isključivo na tropska područja.
U posljednje dvije decenije u svijetu se bilježi porast obolijevanja od vektorskih bolesti, ali i njihovo intenzivno geografsko širenje. U ukupnom broju obolijevanja od zaraznih bolesti u svijetu, oko 17% pripada vektorskim zaraznim bolestima, od čega je najviše oboljelih od malarije i to u nerazvijenim zemljama afričkog kontinenta.
Jedan od ciljeva projektnih aktivnosti bio je identifikacija komaraca koji su prisutni na našem području i virusa koje ovi komarci nose, a koji kod ljudi mogu izazvati različite zarazne bolesti.
Uzorci komaraca prikupljenih na dijelu južne teritorije Crne Gore poslati su u Naučni institut za veterinarstvo „Novi Sad“ u smrznutom stanju na suvom ledu. Transport uzoraka komaraca sproveden je po svim potrebnim zahtjevima i nije ni u kom slučaju ugrozio podobnost i kvalitet uzoraka za ispitivanje. Ukupno je dostavljeno 80 uzoraka u kojima je bilo od jednog do 61 komarca u pulovima i to 41 uzorak komaraca vrste Culex sp. i 39 uzoraka komaraca vrste Aedes sp., uzorkovanih na području Crne Gore u različitim vremenskim periodima u dijelu južne teritorije zemlje (Radanovići, Radovići, Krtole, Meljine, Herceg-Novi).
Rezultati ispitivanja pokazali su da niti u jednom od dostavljenih uzoraka komaraca sa različitih lokacija na teritoriji Crne Gore, uzorkovanih tokom juna, jula, septembra i oktobra mjeseca nije utvrđeno prisustvo virusa Zapadnog Nila, Usutu virusa, virusa Dengue groznice, Chikingunua (Čikingunja) virusa, niti virusa Groznice doline Rifta.
Dobijeni nalazi ukazuju da u sezoni 2021. godine ili nije bilo cirkulacije pomenutih virusa na ispitivanim područjima (lokalitetima) ili je pak ta cirkulacija bila na vrlo niskom nivou, pa nije bila detektovana ispitivanjem dostavljenog broja uzoraka i jedinki komaraca. U svakom slučaju, rezultati ispitivanja su u korelaciji sa slučajevima obolijevanja u humanoj populaciji kojih nije bilo ove sezone.
Informacije dobijene nakon analize koristiće se za poboljšanje nadzora nad vektorskim bolestima, kao i kontroli komaraca kao vektora, pripremi edukacija u oblasti prevencije ovih bolesti, kao i podizanju svijesti stanovništva o opasnostima ovih zaraznih bolesti, te preduzimanju mjera zaštite u programskom području. Po završetku projekta poboljšaće se usluge dijagnostike antropozoonoza i zaraznih bolesti koje se prenose putem vektora, što će omogućiti projektnim partnerima da blagovremeno otkriju javnozdravstvene prijetnje.
