Povodom 15. septembra – Dana srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave danas je u manastiru Savina služen parastos rodoljubima iz Boke, koji su živote položili na oltar otadžbine u Balkanskim i Prvom svjetskom ratu.
Arhijereski namjesnik hercegnovski Obren Jovanović poručio je da današnji praznik slavi jedinstvo, slobodu i zastavu, koja, kako kaže, ima dublje tumačenje u samoj ikonografiji crkve Hristove.
-Kada vidimo ikonu Hristovu, da je obučen u crvenu odeždu što označava božanstvo, a plavi ogrtač i plašt preko njegovih ramena, da je ogrnut čovječanskom prirodom. Kada vidimo vaskrsnulog Hrista, on je odjeven u bijele haljine, što označava pobjedu, slobodu. I upravo naša zastava ima taj duboki smisao – bogočovječanske prirode i vaskrsne slobode i naši stari su sve što su radili utemeljivali upravo na Svetom jevanđelju, zato im je sve bilo sveto i čestito i Bogom blagosloveno. Zato i mi danas, njihovi potomci, treba da se pokažemo, da se ne stidimo, da budemo zajedno sa svojom crkvom, na pravom mjestu, da čuvamo svoje jedinstvo, slobodu i svoju nacionalnu zastavu, poručio je Jovanović.
Konzul Republike Srbije u Herceg Novom Mićo Rogović, kazao je da ih na Savini ujedinjuje i spaja slavna prošlost, te da je siguran da svetinja na Savini predstavlja vrata prošlih, sadašnjih i budućih okupljanja.
On se osvrnuo na Veliki rat u kojem je Srbija sa svojim narodom, kraljem, Vladom i ministrima morala da napusti svoju teritoriju, kada im je odstupnicu branila vojska Crne Gore.
-Naša trobojka, preživjela je sve ove ratove, i Balkanske i Prvi svijetski rat, a heroji koji su je nosili bili su najhrabriji junaci našeg naroda, oni su ginuli, mijenjali su ih drugi ali je zastava izdržala sve ratove i opstala. To je moguće, zahvaljujući Svevišnjem i Presvetoj Bogorodici koja nas je kroz vijekove čuvala jer smo opstali i pored velikog stradanja. Naše sveštenstvo nas je uvijek učilo da ostanemo na pravom Božijem putu. Podsjećanje na slobodu nikada ne treba prestati, to je najveća vrijednost jer nijedno društvo ako nije slobodno ne može se razvijati, kazao je Rogović i dodao da boje srpske zastave opominju da ono što su nam preci ostavili kao zalog, tradiciju, ime, slobodu, vjeru, kulturu, običaje i pismo, moramo sačuvati za naše potomke.
Dan proboja Solunskog fronta je datum kada se sjećamo svih dobrovoljaca sa prostora Boke Kotorske koji su učestvovali u Balkanskim i Prvom svjetskom ratu, kazao je u ime Matice Boke Mirko Mustur.
-Istoričar dr Milan Gulić u svojim radovima prepoznaje preko 1 200, a sigurno je bilo i više ljudi iz Boke koji su se doborovoljno i na razne načine priključili borbi za jedinstvo i slobodu srpskog naroda. Posebno želim da istaknem ulogu našeg velikog Novljanina, Mirka Komnenovića, kazao je Mustur.
Predsjednik SO Herceg Novi Ivan Otović je istakao da se danas ne obilježava samo proboj Solunskog fronta već sve velike pobjede srpske vojske, dostignuća srpskih naučnika, sportista i javnih djelatnika.
-Treba spomenuti obične ljude koji su u teškim vremenima bili spremni da daju obo najvrednije za otadžbinu. Trebamo se sjetiti svih znamenitih Bokelja, koji su ovdje, u okupiranoj Boki, bili spremni da se bore za opstanak srpstva, istakao je Otović.
Nebojša Rašo iz NVO Srpski soko kazao je da je ta organizacija pokrenula inicijativu za izradu zastave koja je usvojena na sjednici opštinskog vijeća 1883.
-Nadam se dogodine na ovaj praznik da ćemo je nositi ovdje na Savini. Koliko je ta zastava nama važna, od tih starih zastava a sve su bile trobojke, ovu zastavu opštinsku i zastavu škole u Srbini koja je isto bila crveno-plava-bijela, zapalili su Italijani 1941. godine. Kada pogledate zastavu Jadrana na Škveru, kada stane vjetar, tačno se slože crvena, plava i bijela boja, zaključio je Rašo.
Kod spomenika na Savini prikazana je srpska vojnička uniforma iz Velikog rata i pukovska zastava koja je nošena prilikom proboja Solunskog fronta.
Parastosu su prisustvovali i potomak rodoljuba stradalog prilikom proboja Solunskog fronta Stevo Mustur i predsjednik SO Tivat Miljan Marković.
Organizatori obilježavanja proboja Solunskog fronta su nevladine organizacije: Srpski soko Herceg Novi, Kolo srpskih sestara, Matica Boke, Karađorđe, Vitezovi Svetog Stefana, Riznica starih umjetničkih zanatai vještina, SPKD Prosvjeta i FK Obilić. Pokrovitelj je Generalni konzulat Republike Srbije u Herceg Novom.
Dosta vise sa tim srpstvom i crkvom. Preceraste.