Rekonstrukcijom tvrđave Španjola značajni benefiti i bogatija ponuda Herceg Novog

Nakon što je Vlada Crne Gore prihvatila Ugovor o subvenciji između Regije Pulja i Ministarstva kulture i medija, za projekat  SA – CREATIVITY,  rekonstrukcije tvrđave Španjola, sa posebnom pažnjom se razmatra ideja da se ovaj prostor kreativno osmisli i valorizuje u međunarodni umjetnički i kreativni centar. Crna Gora od Evropske Unije će dobiti 1,5 miliona eura.

NVO Sinergija je još 2016. godine skrenula pažnju na potrebu revitalizacije  tvrđave Španjola. Sa princom Nikolom predsjednikom  Fondacije Petrović Njegoš i direktorom restauratorske škole iz Pariza i glavnim arhitektom za kulturna dobra iz Francuske Benjaminom Mountonom obišli su tvrđavu, u cilju sagledavanja razvoja Studije graditeljskog nasljeđa Španjole, podsjeća za RTHN predsjednik NVO Sinergija Vuk Čvoro, arhitekta:

– NVO Sinergija je osnovana 2012. godine i poenta je bila da se bavimo aktivacijom napuštenih prostora, najviše valorizacijom  kulturnog nasljeđa u održivom smislu. Projekte u najavi smo imali već 2014. godine i tada je počela Studija za stari grad, kao njena ideja. U tom periodu je tim za Herceg Novi stupio u kontakt sa Fondacijom Petrović Njegoš da se napravi projekat. Uvijek sam bio zagovornik praktičnog rada na terenu. U eksperimentalnom smislu  u akciju smo krenuli 2016. godine za stvaranje urbanog i kreativnog prostora na Španjoli, podsjeća Čvoro.

Tvrđava Španjola ima veliko kulturno i istorijsko značenje za Herceg Novi:

– To je bio jedan zapušteni prostor, koji ima ogromnu kulturnu težinu za grad, bogatstvo istorijske tekovine grada, jer je toliko staro, ima razne slojeve u sebi. Mene kao arhitektu je to, prije svega, zainteresovalo, a i prije je bilo kolega koji su se bavili sa tim. Prije svega to je knjiga Borisa Ilijanića i rad Saše Cvetkovića, kolege  pejsažnog arhitekte, koji je prije mene radio festival, na sličan način. To je sve uticalo da osmislimo namjenu, koja je najbliža ovoj što se treba realizovati, priča Čvoro.

U tom periodu je pokrenuta sveukupna priča o valorizaciji tvrđave Španjola, koje je bilo mjesto okupljanja umjetnika, slikara, muzičara, arhitekata, fotografa. Tvrđava je postala jedan komunikativan prostor.
– To je pokrenulo i to je nešto što polako dolazi na vidjelo i što je jako dobra namjena za taj prostor. To su živi projekti, ali je jako dobro da je Španjola krenula sa mrtve tačke, a možda je i bukvalno krenula 2016. godine, kada smo mi to aktivirali i još prije toga. Prostor je dosta zahtjevan. On je iziskivao i dosta više vremena, nego tih 20 dana. Mi smo funkcionisali sa mizernim budžetom, ali smo uspjeli našim entuzijazmom i  željom da se nešto uradi, ocijenio je on.

Čvoro podsjeća da su paralelno sa organizacijom programa radili na uređenju i čišćenju tvrđave Španjola.

– Bavili smo se raščišćavanjem, slagali  razasuti kamen, postavili table. Sav novac koji smo dobili ulagali smo u nabavku alata, opreme kako bi uredili prostor. Pravili smo kampove za umjetnike, napominje Čvoro.

Održali su brojne izložbe, među njima izložbu memorijalnog  tipa, posvećenu arhitektama, koji su radili u Herceg Novom: Nikoli Dobroviću (koji je projektovao zgradu Pošte, Arenu, Dječije odjeljenje);  arhitekti Miloradu Petijeviću, projektantu više značajnih objekata Doma zdravlja, Jugole Grakalića, Titove vile „Galeb“ i drugi. Organizovana je i izložba starih fotografija urađenih tokom rekonstrukcije nakon zemljotresa 1979. godine, koje je snimao arhitekta Boris Ilijanić. Takođe, je organizovana izložba diplomskog rada pejzažnog uređenja Španjole mlade arhitektice Milene Mišeljić , izlagala je svoje fotografije na tvrđavi i Zorana Mandić, a bile su organizovane i ekspertske diskusije na temu prostora tvrđave Španjola. Programi su bili stručni, edukativni i vizuelno dopadljivi. Organizovana je je slikarska radionica na temu „Španjola-naša kuća“ koju je vodila naša umjetnica Ana Bulatović Lily. Izvođeni su mapping – vizuelni efekti na zidinama tvrđave. U okviru programa „Artist rezidencija“  organizovane su galerije, sa radovima umjetnika, održani su muzički festivali, radionice, projekcije filmova, predstave i sve je bilo obuhvaćeno od izložbi i umjetničkih instalacija, diskusija do muzičkih događaja.

Sada je Ministarstvo kulture i medija u okviru projekta revitalizacije tvrđave Španjola, pokrenulo priču o rekonstrukciji objekta u postojećim okvirima.

Ministarka kulture i medija Tamara Vujović je kazala da će tvrđava Španjola, nakon rekonstrukcije postati Međunarodni umjetnički i kreativni centar, a Herceg Novom, upravo, takav sadržaj nedostaje.

Period realizacije projekta je do kraja 2027. godine.