Rekonstrukciju kulturnog dobra tvrđave Španjola u Herceg Novom, koja je zaštićena 1957. godine treba posmatrati u kontekstu zaštite kulturnih dobara, za koju je neophodno djelovanje na više nivoa, od istraživanja kulturnih dobara, sprovođenja konzervatorskih mjera, prezentacije, do i njihovog održivog korišćenja, saopšteno je iz Uprave za zaštitu kulturnih dobara.
Još 1931. godine na Međunarodnoj konferenciji u Atini prepoznata je važnost adekvatne namjene i kontinuiranog korištenja kulturno – istorijskih građevina, kako bi se sačuvale za buduće generacije, a na neophodnost ovakvog pristupa ukazuje i član 5 Venecijanske povelje iz 1964. godine, u kome, između ostalog, stoji: „Očuvanje spomenika uvijek olakšava njihova društveno korisna upotreba.“
Današnji izgled Španjole sublimat je više arhitektonskih faza, nastalih u različitim vremenskim periodima od 15. do 20. vijeka. Starije, skromnije, utvrđenje rekonstruisali su Turci 1548. godine, kada je tvrđava u velikoj mjeri dobila današnji izgled, dok istočni dio ima odlike karakteristične za austrougarsku fortifikacionu arhitekturu. Posjedovala je vojnu namjenu do 20. vijeka, tokom Drugog svjetskog rata u njoj je bio zatvor, a potom je bila napuštena.
Tvrđava u osnovi ima oblik kvadrata, koji je naglašen sa četiri jake kružne kule, visinom iste kao ostatak perimetra.
Uprava za zaštitu kulturnih dobara dala je saglasnost na Glavni konzervatorski projekat rekonstrukcije i revitalizacije Tvrđave Španjola za potrebe međunarodnog kreativnog centa, koji je izradila firma Enforma d.o.o.
Rekonstrukcija tvrđave realizuje se u okviru „Sa creativity” projekta, uz podršku Interreg IPA programa Južni Jadran, a glavni partner je Ministarstvo kulture i medija Crne Gore. U toku je realizacija prve faze projekta, a izvođač radova je firma „Koto“.
