Privatni smeštaj je jedna od ključnih karika turističke ponude Crne Gore. Sa više od 10.000 legalnih izdavalaca, ovaj sektor značajno prevazilazi broj od 500 hotela, ali se i dalje suočava sa brojnim izazovima.
Kapaciteti privatnog smještaja značajno su unapređeni u proteklim godinama, tako da mogu da pariraju smještaju na mnogim popularnim destinacijama. To su mali sistemi koji se lako aktiviraju i mogu da funkcionišu tokom cijele godine, kaže Branka Džoganović, direktorica Udruženja izdavalaca privatnog smeštaja.
-Privatni smještaj pokriva potrebe različitih tipova gostiju, od porodica i parova do onih koji traže aktivan odmor. Gost sa bilo kojim budžetom može da nađe nešto odgovarajuće za sebe, ističe Džoganović.
Najveće interesovanje turista za privatni smještaj je u četiri primorska grada, u Herceg Novom, Budvi, Baru i Ulcinju, a utisci turista i ocijene privatnog smještaja su jako dobre.
-Imamo turiste koji nam se vraćaju svake godine, što dovoljno govori o zadovoljstvu. Gostima prija kontakt sa domaćinima, savjeti, preporuke, atmosfera.To nam je dalo imput da smo na dobrom putu i da zagovaramo dobre prakse i dobre stvari. Sa druge strane, ljudi koji nisu dolazili dugi niz godina na Crnogorsko primorje i vratili su se, prijatno su bili iznenađeni kvalitetom smještaja, odgovornošću domaćina, sadržajima koji se nalaze u smještaju, kvalitetom opreme koja se nalazi u smještaju. Ipak, postoje stvari koje utiču na ukupan utisak: čekanja na granici, cijene namirnica, ležaljke, parking… Ali, kao domaćini trudimo se da to nadoknadimo ličnim odnosom, da gost ipak ode kući sa dobrim utiscima, kaže Džoganović.
Privatni smještaj ostaje konkurentan.
-U sezoni se može naći smeštaj i za 10–15 eura po osobi. Cijele jedinice za 3–4 osobe idu od 25 do 50 evra. Uprkos pristupačnim cijenama, jun je bio slabiji. Nadamo se da će ostatak sezone biti na nivou prošle godine, navela je Džoganović.
Džoganović kaže da situacija nije crno-bijela kada je siva ekonomije u pitanju. Postoje izdavaoci koji ne posjeduju turističko rješenje, ali uredno prijavljuju prihod od rente kroz porez na nepokretnost, te se ne mogu smatrati dijelom sive zone.
-Sistem je podrešen tako da kontroli podležu izdavaoci koji imaju rješenje o iznajmljivanju i inspekcije trenutno kontrolišu samo one koji su registrovani. Ipak, za ovu godinu je najavljeno da će inspektori imati više ovlašćenja, tako da će moći da kontrolišu i one izdavaoce koji nisu u bazi, koji posluju nelegalno i koji su ugostili ljude na dugoročno ili na kratkoročno, a da nisu evidentirali taj prihod kroz fiskalni sistem, tako da će inspekcije dobiti nova ovlašćenja i proširiti kontrole i na nelegalne izdavaoce, rekla je Džoganović
Nisu svi koji nemaju rješenje za turističko iznajmljivanje u sivoj zoni. Postoje oni koji kod notara evidentiraju ugovor, plaćaju porez na nepokretnost i porez na prihod od nepokretnosti i time ispunjavaju obaveze.
-Udruženje je predložilo da se sada, kada je u izradi novi Zakon o turizmu to preciznije definiše i uvede pojam „domaćin u turizmu“ kao oblik brendiranog, odgovornog izdavanja apartmana i privatnog smještaja, kako bi mogli svi oni koji imaju rješenje za turističko iznemljivanje da budu brendirani i podržani kroz marketinške i druge aktivnosti od strane države. Domaćini u turizmu su prosto ljudi koji se tradicionalno, porodično dugi niz godina i decenija bave turističkim iznemljivanjem gostima koji dolaze na ljetnji ili na zimski odmor. Oni gostima nude više od smeštaja, preporuke za izlete, restorane, aktivnosti… To je iskustvo, a ne samo soba, navodi Džoganović.
Zvanična standardizacija smeštaja potiče iz 2004. godine i, kako kaže Džoganović, više nije primjenljiva.
-Mi smo sugerisali već više puta da ona nije više primjenljiva, da je dosta stvari prevazniđeno i da su danas i zahtivi agencija i gostiju nekako drugačiji. Ta standardizacija nije uskladđena sa aktuelnim trenutkom. Tako da smo mi inicirali više puta da se stvore uslovi da se uspostavi nova standardizacija, kako bi svi ti turoperatori i agencije imali više povjerenja u naš privatni smještaj, kako bi kroz pojam domaćin u turizmu znali koji su to izdavoci koji posluju legalno i ka kojima mogu da idu sa upitima, objašnjava Džoganović.
Udruženje izdavalaca privatnog smještaja Crne Gore insistira na novim kriterijumima koji će pratiti moderne zahtjeve gostiju i turoperatora. Udruženje okuplja između 800 i 1000 aktivnih članova iz različitih djelova zemlje i ta brojka varira. Članovi dobijaju edukaciju, podršku, vebinare, kalkulatore zarade i mogućnost da preko udruženja utiču na donosioce odluka.
-Naša veb platforma rentaj.me je besplatna i sadrži puno edukativnog materijala, od oglašavanja do uređenja smještaja. Budva ima preko 3000 aktivnih rješenja, što je najviše u zemlji. Razlog je, jednostavna i podsticajna procedura za registraciju. Nema uslovljavanja, procedura traje deset minuta, takse su oko 6 evra. Za razliku od toga, druge opštine često uslovljavaju izdavaoce dodatnim troškovima, što ih odvraća od registracije, zaključuje direktorica Udruženja izdavalaca privatnog smještaja Crne Gore, Branka Džoganović.
