Rak grlića materice je jedan od vodećih uzroka obolijevanja i umiranja od malignih bolesti u ženskoj populaciji Crne Gore. Ova činjenica izaziva ozbiljnu zabrinutost imajući u vidu da je rak grlića materice visoko preventabilna bolest, saopšteno je iz Instituta za javno zdravlje povodom Evropska nedjelja prevencije raka grlića materice koja se obilježava se od 20. do 26. januara.
Cilj obilježavanja je podizanja svijesti o rasprostranjenosti ovog oboljenja, faktorima rizika i značaju preventivnih programa u okviru zdravstvenog sistema Crne Gore – Nacionalnog programa za rano otkrivanje raka grlića materice i HPV programa vakcinacije, saopšteno je iz Instituta za javno zdravlje.
Prema podacima Kliničkog centra Crne Gore, tokom 2023. godine Onkološkom konzilijumu su prikazane 93 novooboljele žene. Kod 57 žena (61%) rak grlića materice je otkriven u inoperabilnom stadijumu bolesti, što ukazuje da se u najvećem broju slučajeva bolest dijagnostikuje kada je uznapredovala, kada liječenje postaje otežano i neizvjesno, što smanjuje šanse za izlječenje.
Značajno smanjenje obolijevanja i umiranja se postiže masovnim korišćenjem dostupnih preventivnih mjera – Nacionalnog programa za rano otkrivanje raka grlića materice i HPV programa vakcinacije.
-Skrining raka grlića materice je preventivni pregled koji omogućava otkrivanje promjena na grliću materice, koje mogu dovesti do raka. Ukoliko se skrining pregledom otkrije maligna bolest, velika vjerovatnoća je da je u ranoj fazi, jer još uvijek nisu prisutni simptomi i znaci raka. Rak grlića materice se može potpuno izliječiti ukoliko se otkrije u ranoj fazi. Ciljnu grupu čine žene bez simptoma ove bolesti, koje imaju između 30 i 50 godina. Primarni skrining test je HPV test. Uzimanje brisa grlića materice za HPV je jednostavna, brza i bezbolna metoda. Ako je rezultat HPV testa pozitivan, iz istog uzorka se odmah radi i LBC analiza (citologija na tečnoj podlozi). To znači da se dvije analize obavljaju u jednom koraku, čime se eliminiše potreba za ponovnim dolaskom kod ginekologa.
Na osnovu rezultata testova u skriningu, za svaku ženu će se posebno procijeniti rizik za nastanak raka grlića materice. Žene kod kojih je test pozitivan upućuju se na dodatnu dijagnostiku jer se smatra da su u povećanom riziku od razvoja raka grlića materice, ali to ne znači da je žena sigurno oboljela ili da će sigurno oboljeliti od ove bolesti. Žene kod kojih je HPV test negativan će biti pozvane za pet godina na ponovno testiranje, informišu iz Instituta za javno zdravlje.
HPV vakcinacija predstavlja specifičnu mjeru primarne prevencije koja značajno smanjuje rizik od razvoja prekanceroznih promjena i raka grlića materice.
– Od početka vakcinacije, u našoj zemlji je vakcinisano 9.500 djevojčica/djevojaka i 2.000 dječaka/mladića. U Crnoj Gori se primjenjuje deveto-valentna vakcina, sa najširim opsegom zaštite od dostupnih HPV vakcina. Troškove vakcinacije za uzrasne grupe kojima se vakcinacija preporučuje u potpunosti pokriva državni zdravstveni sistem, navedeno je u saopštenju.
