U okviru pratećeg programa 37. FFHN-MFF upriličen je omaž reditelju Zdravku Velimiroviću, povodom 50 godina od snimanja filma „Derviš i smrt”, jugoslovenskog kandidata za Oskara, koji je osvojio Veliku srebrnu arenu na Pulskom festivalu i Zlatnu arenu za režiju, kao i nagrade za scenografiju, kameru, kostim i epizodnu ulogu.
Film prema istoimenom romanu Meše Selimovića, za koji je scenario pisao Borislav Mihajlović-Mihiz, urađen je 1974. godine u produkciji Centar filma, Avala filma, Bosna filma, Kosovo filma, Studija Titograd i Zeta filma, a restauriran je ove godine u saradnji Jugoslovenske kinoteke i kompanije A1.
Direktor fotografije je Nenad Jovičić, montažu potpisuje Iva Kosi, scenografiju Vlastimir Gavrik, kostime Ljiljana Dragović, a muziku Zoran Hristić. Igraju: Voja Mirić, Bata Živojinović, Boris Dvornik, Branko Pleša, Pavle Vuisić, Veljko Mandić, Olivera Katarina, Špela Rozin.
– Jako je lijepo što je festival u saradnji sa porodicom organizovao omaž mom ocu i što su priredili ovu lijepu izložbu fotografija. Jako je lijepo obilježavati jubilej filmova , kao što je „Derviš i smrt” , značajan film iz jugoslovenske kinoteke, koji je ostavio traga, kao i drugih filmova – kazao je sin reditelja, producent Mladen Velimirović, dodavši da je njegov otac rastao u Boki Kotorskoj I posvetio joj dio značajnog opusa dokumentarnih filmova.
Velimirovićev kratki film „More, sunce i…” restauriran je ove godine. Dokumentarac urađen 1971. godine, u produkciji Dunav filma, promotivnog je karaktera, a prikazuje Boku Kotorsku i djelove Istre. U bogatom opusu, „More, sunce i…” je jedan od sedam filmova koje je autor posvetio zavičaju, Boki kotorskoj, a tu su još i: „Nokturno za Kotor”, „Kako sačuvati grad”, „U spomen slavne mornarice”, „Njegoš u Boki”, “Dobro došli u Kotorski fjord”, „Kotor biserna školjka Jadrana”.
Zdravko Velimirović (Cetinje, 1930. – Beograd, 2005.) bio je jugoslovenski filmski, televizijski, radio i pozorišni reditelj, scenarista i profesor filmske režije. Odrastao je u Kotoru, gdje je završio gimnaziju, a u Boki je još kao mlad sticao inspiraciju i usmjerenje za umjetnički rad.
Filmsku i pozorišnu režiju diplomirao je na Akademiji za pozorište, film, radio i televiziju u Beogradu 1954. godine. Završio je i Visoku filmsku školu u Parizu – IDHEC (1957). Bio je redovni profesor filmske režije, šef Katedre i dekan na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu (1976.–1996.) i vanredni profesor na Univerzitetu u Montrealu 1990. godine. Za redovnog člana Crnogorske akademije nauka i umjetnosti izabran je 12. decembra 2003. godine. Bio je član žirija Filmskog festivala Herceg Novi, kao i više domaćih i svjetskih festivala.
Autor je osam igranih i preko 50 dokumentarnih i kratkih filmova, 20 radio drama i pet pozorišnih predstava.
Filmovi Zdravka Velimirovića predstavljali su jugoslovensku kinematografiju na brojnim internacionalnim filmskim festivalima.
Dobitnik je brojnih jugoslovenskih i svjetskih priznanja. Među njima su: Zlatna arena za režiju i Zlatna arena za scenario u Puli, zlatna i dvije srebrne medalje na Festivalu dokumentarnog filma u Beogradu, Grand pri na Festivalu u Aveiru i Specijalna nagrada žirija u Lajpcigu. Savez filmskih stvaralaca Ruske Federacije dodijelio mu je Povelju za „vidan doprinos svjetskoj kinematografiji” 2001. godine.
Respektabilni opus Velimirovića obuhvata filmove: „Zublja grahovačka” (1958) za koji je dobio Trinaestojulsku nagradu, „Dan četrnaesti” (1960) – prvi jugoslovenski film u zvaničnoj konkurenciji na Festivalu u Kanu; „Provereno nema mina” (1965); „Lelejska gora” (1968), za koji je dobio Trinaestojulsku nagradu i nagradu na Internacionalnom festivalu u Pnom Penu, a predstavljao je jugoslovensku kinematografiju na festivalima u Kairu i Čikagu; „Derviš i smrt” (1974) – jugoslovenski kandidat za Oskara, koji je osvojio Veliku srebrnu arenu na Pulskom festivalu i Zlatnu arenu za režiju, kao i nagrade za scenografiju, kameru, kostim i epizodnu ulogu.
