Pitanje snabdijevanja vodom na primorju nameće se kao osnovni problem za, ne samo napredak, nego razvoj turističke privrede, na primorju Crne Gore. Crna Gora ništa nije uradila na očuvanju prirodnih resursa, na ekološkim programima štednje vode, na primjeni pravila koja već odavno važe u mediteranskim zemljama o recirkulaciji vode, o smanjenju individualnih normi potrošnje (za primjer je da se u nekim zemljama, npr. u Izraelu, voda sedam puta „okrene“ u raznim primjenama). Kod nas se upravljanje prostorom svodi na gradnju novih objekata, raste gradnja kroz sve veću spratnost i sve veću zauzetost prostora stambenim objektima i sve više bazena za plivanje. Sve to izuzetno povećava potrebe za vodom, saopštila je predsjednica NVO Ekološko društvo Boke Kotorske.
Inženjerski tim te NVO obradio je kalkulaciju za dovođenje vode iz Trebinja preko Zubaca i Graba u Herceg Novi, koje se sve češće spominje u medijima.
-Vodozahvat bi bio iz vještačke akumulacije, kompenzacionog bazena „Gorica“, gdje je radni nivo na 295 mnm, a minimalni 7 metara niže (na 288 mnm), dok je sadašanji zahvat za hidrotehnički tunel ka HE “Plat” iz Bilećkog jezera na koti 400,65 mnm. Za novi cjevovod preko Zubaca i Graba (prevoj na 970 mnm) potrebno je „progurati“ količinu od 500 l/s, da bi cijela investicija imala smisla, te da bi se iz tog cjevovoda voda prebacila za sistem Herceg Novog, i dalje za Regionalni vodovod. Za takvu količinu vode cjevovod bi trebao da bude čelični prečnika minimalno 700 mm (poput ovoga kroz Konavle). Najlakše je da cjevovod bude vođen uz izgrađeni magistralni put Trebinje – Herceg Novi, gdje je već položena vodovodna cijev, tokom građenja puta, ali ona je nedovoljnog prečnika i ne može da obezbijedi potrebne količine vode. Novi cjevovod bi morao da savlada minimalno 4 visinske zone, da bi se pumpanjem voda dopremila do Kruševica, navela je Doklestić u saopštenju.
Ona se osvrnula i na ekonomsku kalkulaciju koja podrazumjeva: troškove izgradnje, troškove eksploatacije, troškove amortizacije.
-Troškovi izgradnje, kao kreditna sredstva, postaju dio cijene usluga snabdijevanja. Drugim riječima, značilo bi da za svaki kubik potrošene vode u zoni Kruševice – Kameno, koji prevazilazi svaku ekonomski opravdanu kalkulaciju, ostali građani, pa i oni koji su na samoj obali i u gradu, plaćali bi povećanu cijenu vode. U ovom dijelu naše opštine sada živi manje od 200 ljudi, navela je Doklestić.
Ukupna instalisna snaga pumpi, kako objašnjava, bi bila oko 5,4 MW, što implicira potrošnjom elektične energije od oko 3.900 MWh. Mjesečni trošak za struju bi bio oko 390.000 €, uz pretpostavljenu jediničnu cijenu od 0,1 €/kWh. Odnosno, jedinični trošak bi iznosio oko 0,3 €/m3 ispumpane vode. Danas je cijena vode za domaćinstva u našoj opštini 0,81 €/m3, a već u 2024. treba da se smanji na 0,67 €/m3, što značajno umanjuje prihode Vodovodu.
-Dakle, za novi cjevovod u 4 visinske zone, potrebno je izvesti 4 prepumpavanja, sa 5 blok pumpna postrojenja. Procijenjena vrijednost svih pumpi i 4 trafo stanice, iznosila bi oko 3.000.000 €. Sama nabavka cijevi prečnika DN 711 mm iznosila bi (samo do Kruševica) nekih 12 miliona evra, računajući na 25 kilometara dužine. Ova vrijednost se uvećava za tri puta sa građevinskim radovima. Kako je u pitanju dotok sirove vode to bi na Kruševicama trebalo izgraditi postrojenje za filtraciju vode kapaciteta od 500 l/s, poput postojeće stanice u Mojdežu. Vrijednost takvog objekta je minimalno 4 miliona evra. Ove brojke govore da bi dopremanje vode samo do Kruševica zahtijevalo investiciju od nekih 40 miliona evra. Naravno, ovo su sve idealne neto vrijednosti, koje se u realizaciji uvećavaju faktorom, 1,5 ili 2 (a možda i više, kao što je slučaj za naš kolektor i PPOV), objašnjava Doklestić.
Navodi i da je pitanje šta sa cjevovodom i cijelim podsistemom u zimskom periodu kada Novome, pa tako ni susjednim opštinama, nisu potrebne eksterne količine vode, jer imaju svoja izdašna izvorišta.
-Značilo bi da bi za 200 ljudi nije potrebno više od 10 do 20 l/s na dan (što je i tako previše u zdravom sistemu). Pitanje je koliki bi bili funkcionalni troškovi, najviše električne energije? Je li bi to bilo “konja pojela trava?” I još jedno važno pitanje: kako dalje i za koje pare s vodom koja se pumpama velike snage dovodi do Kruševica? I ako voda stigne preko Zubaca do Kruševica i zagorskih sela, ona treba da se poveže na postojeći sistem primarne i sekundarne mreže, a to je famozno prebacivanje vode na cjevovod tzv. “visočije zone” sa novim sistemom rezervoara. Ostaje pitanje šta s cjevovodovom sa Plata, pita Doklestić uz konstataciju da taj cjevovod i dalje u dobrom stanju, te da je to najbolja investicija koju je Herceg Novi odradio u zadnjih 43 godine.
-Podsjetimo se da je cjevovod Plat – Herceg Novi u dužini od 21 km, DN 711 mm, čelični, izgrađen neposredno nakon katastrofalnog zemljotresa 1979, i to za rekordnih godinu i po dana, a sopstvenim sredstvima građana Herceg Novog, u visini od nekih današnjih 30 miliona evra.
Herceg Novi, dotokom vode kroz Konavle i iz svojih lokalnih izvorišta, i u sezoni i van nje, u svim stadijumima, ima dovoljno vode, samo je pitanje preraspodjele i načina upravljanja sistemom. A to, naravno, nije lako i ne može politički da se rješava, zaključila je Doklestić.
