GP Idemooo: Njunjo bez papira – Estetska prenamjena postaje bolest uklanjanja starog

Povodom uklanjanja spomen-obilježja Rudolfu Karužiću Njunju reagovali su iz Građanskog pokreta „Idemoooo”, a saopštenje prenosimo integralno.

Jutros, 25. avgusta, dok traje turistička sezona i Filmski festival, iz centra
grada je uklonjen spomenik našem oriđinalu NJUNJU, jedna od najslikavanijih
figura u Herceg Novom, koja je svojom simpatičnom pojavom davno prevazišla
stvarnu osobu, po čijem liku je urađen. Kako izvještava lokalni medij, uklanjanje
je izvršeno po nalogu inspekcije za kulturno dobro, koja je ostavila opštini tri
dana za realizovanje odluke, jer spomenik, postavljen 2009. godine „nije imao
adekvatnu dokumentaciju“ po Zakonu o spomen obilježjima. Kad je postavljen
izazvao je negativne reakcije mještana, ali je vremenom srastao za tu lokaciju i
više to nije bio dimnjačar s imenom i prezimenom nego lik kojeg obožavaju
turisti, kojem su fetiški dodirivali nos za sreću (pa je zato bio uglancan i bez
patine). Spomenik „našim oriđinalima“ bio je važan dio turističke slike grada,
poput čuvene skulpture radnika koji viri iz šahta u Bratislavi.

Spominje se ličnost Njunja Karužića kao saradnika okupatora tokom Drugog svjetskog rata, kvantifikuje se njegov značaj kao negativca. Da, Njunjo je salutirao, bio je prgav, bez čvrstog stava i karaktera, radio je za svaku vlast, a i za Musolinijevu je
jednom pokazao kako će da otprhne, pa su ga karabinjeri strpali u zatvor. A on je
bio samo dimnjačar, običan siromašan čovjek sa govornom manom, bez nepca,
njunjavog glasa (odatle mu i ime) sa kojim su se zbijale šale i kojeg niko nije
mogao da uzima za ozbiljno. Koliko je književnika, glumaca, kompozitora, čak i
crkvenih velikodostojnika u jednom periodu života bilo oduševljeno Hitlerom
i Musolinijem?

Mnogo njih, među kojima ima i Nobelovaca i vladika, ali su njihova djela nadživjela prolazne ideologije. Njunjo za života nije uradio ništa značajno, pogotovo ne velika djela, ali je postmortem postao prepoznatljiv simbol grada. U hajci na spomenike po Crnoj Gori, hitno se našao i ovaj spomenik. Uklonjen je ranom zorom, po odluci vjerovatno samog predsjednika Opštine i uz saglasnost Ministarke kulture, jer inspekcija nije sama došla na lice mjesta i utvrdila status spomenika a da je neko nije prethodno na to nije naveo. Zapravo, sve je to „skuvano“ u kabinetu predsjednika
opštine i njegovih „savjetnika za estetiku“.

Koliko ima spomen-ploča po Herceg Novom koje su postavljene bez dokumentacije? Treba li da sumnjamo u pravnu osnovu famozne ploče kralja Stefana u portalu gradskog sata iz 2020. ili u skulpturu svetice Crne Madone ili brojne ploče poginulima uz puteve, i na obali? Treba li da budu poskidana sva obilježja za znamenite ličnosti poput Dukovića, Stevana Raičkovića, Dušana Kostića, Marka Miljanova?

Ima li spomenik Marku Miljanovu adekvatne papire ili Savi Vladislaviću ?
Nažalost, sve ovo skupa govori da nije isti aršin, da neko iz sjenke mjenja
izgled grada. Treba li da sumnjamo u zatupljenost pravnim igrama, koje su samo
pokriće za donošenje odluka koje mijenjaju prepoznatljive vrijednosti grada. Je
li razlog za uklanjanje Njunjovog spomenika samo oslobađanje mjesta za nešto
drugo? Da je vlast iole pošteno razmišljala našla bi način kako da se odbrani
od inspekcijskog naloga za uklanjanje. Spomenik je izradila i postavila neka
prethodna vlast, novcem građana Herceg Novog, a ne neko privatno lice ili
okupator.

Dakle, u pitanju je još jedna mutna radnja vrha novske vlasti, sa krajnje
primitivnim razlozima. Čin uklanjanja se zato može tumačiti krađom, jer je
urađen tajno i bez znanja zvaničnih novskih institucija, pa i skupštine opštine.
Pojedinci iz aktuelene vlasti toliko su se osilili u svojim odlukama mjenjanja
pod imenom „uljepšavanja“ da to postaje bolesno po grad i stanovnike. Blago
gradu koji nema većih problema od Njunjovog spomenika! Spomenik će morati da
dobije ozbiljnu pravnu reakciju, navedno je u saopštenju GP Idemoo.